Canaiolo nero

Zone

Toscane is veruit de belangrijkste thuishaven voor Canaiolo, maar ook in andere centraal-Italiaanse regio’s kan hij worden teruggevonden. Historisch maakt de druivensoort deel uit van een traditionele Chianti en ook vandaag kan hij tot maximaal 20% deel uitmaken van een Chianti Classico. Daarnaast maakt de druif deel uit van de oorsprongsbenamingen Chianti Rufina, Nobile di Montepulciano, Rosso di Montepulciano, Carmignano, Morellino di Scansano en een heleboel andere minder gekende DOC’s of DOCG’s, overwegend van Toscaanse origine.

Etymologie

Er zijn twee gangbare etymologieën van de naam Canaiolo. Een eerste theorie schuift een verbastering van het Latijnse begrip dies caniculares naar voor. De letterlijke vertaling hiervan is ‘hondse dagen’. Het duidt op de laatste twee weken van juli en de eerste twee van augustus. Dagen waarop het zo warm is in Italië dat de honden gek worden! In deze periode veranderd Canaiolo van kleur. Het lijkt misschien een banaal kenmerk om er een druivensoort naar de vernoemen. Maar in het verleden waren wijnboeren erg attent voor zo’n eigenschappen. Zonder de huidige biotechnologie was het immers zeer moeilijk om druivensoorten – vaak erg op elkaar gelijkend – uit elkaar te houden. De tweede etymologie linkt de druivensoort aan de rosa canina, de hondsroos. Want goede wijn van Canaiolo releveert aroma’s die sterk aan de wilde struik doen denken.

Geschiedenis

De origine van Canaiolo is niet gekend, maar het is wel zeker dat het een hele oude druivensoort is. Reeds in 1303 werd er naar de druif gerefereerd als Uva Canaijuola door Pietro de’ Crescenzi, de belangrijkste agronoom uit de Middeleeuwen. Opmerkelijk is dat vóór de 16e eeuw een traditionele Chianti voornamelijk uit Canaiolo Nero bestond. Een belangrijk keerpunt was 1873. Bettino Ricasoli, graaf van Brolio, schreef zijn recept voor Chianti Classico neer: zeven-tiende Sangiovese, twee-tiende Canaiolo en één tiende Malvasia Bianca Toscana. Sindsdien is het gebruik van Canaiolo in Chianti gestaag afgenomen.

In de huidige viticultuur speelt Canaiolo slechts een marginale rol. Daarvoor zijn meerdere redenen. Na de enorme ravage die de phylloxera-crisis eind negentiende eeuw achterliet, bleek Canaiolo slecht te gedijen op een Amerikaanse voet. Daarnaast zijn er bijna geen virusvrije druivenplanten van Canaiolo te vinden. Dit maakt dat de oogsten onvoorspelbaar zijn, steeds een onaantrekkelijk perspectief voor wijnbouwers. Een derde reden is de relatieve onbekendheid van de druivensoort in wijn-minnende kringen. En zoals we allemaal weten maakt dit ook onbemind. Een hogere vraag zou beslist enkele moedige wijnbouwers aanzetten om betere klonen van Canaiolo te gaan selecteren. Op termijn zou hierdoor het aanplanten van de druivensoort ook voor collega’s aantrekkelijker worden.

Karakteristieken

Vandaag wordt Canaiolo vooral ingezet als vino da taglio. Dit betekent dat wijnbouwers de druif apart vinifiëren en in een later stadium van het wijnmaakproces als corrigerende factor toevoegen aan de basiswijn. Hoewel de vino da taglio vaak een klein percentage van de uiteindelijk wijn uitmaakt (bvb. 5%) heeft het een disproportionele impact op het eindresultaat. Bestanddelen van de vino da taglio gaan immers op moleculair niveau reageren met bestanddelen van de basiswijn.

Canaiolo wordt het vaakst gebruikt in combinatie met Sangiovese. En met reden: Canaiolo versterkt en verfijnd de florale, aardse en rood fruitige aroma’s van Sangiovese. Bovendien rond het de scherpe zuren van Sangiovese mooi af en geeft het iets vollere textuur aan de wijn. Daarnaast bevordert de druif een sappige, minerale afdronk. Samenvattend kunnen we stellen dat Canaiolo bijdraagt een de verfijndheid en elegantie van een Sangiovese-gebaseerde wijn.

Naar ons aanvoelen is Canaiolo daarom onmisbaar in een goede basis-Chianti. Een wijn die in de mooiste expressies elegantie, natuurlijk drinkplezier en een Toscaanse eigenheid vertoont en niet te vergeten, zalig is bij een brede waaier aan gerechten.

De missie van Decanto is meer te laten genieten van betere Italiaanse wijnen. Daarom delen we graag onze expertise en passie. Wil u niet alleen lezen, maar ook proeven? Bestel dan wijnen in onze webwinkel via onderstaande knop. 

Naar webwinkel