Montepulciano

Zone en etymologie

Montepulciano is een stadje in Toscane vanwaar de wereldberoemde wijn Vino Nobile di Montepulciano afkomstig is. En dus veronderstelt u als verstandig individu, dat die van de druif montepulciano wordt gemaakt. Helaas. U vergat dat we ons in Italië bevinden. Vino Nobile wordt hoofdzakelijk van sangiovese gemaakt. Net als sangiovese is montepulciano een blauwe wijndruif uit Midden-Italië  en de tweede meest aangeplante in de laars na sangiovese. Sangiovese wordt evenwel vooral in Toscane en Romagna geteeld, terwijl Montepulciano uitgebreid staat aangeplant in de Abruzzen en Molise waar het de belangrijkste blauwe druif is. Zuidelijker dus. In de Marken delen sangiovese en montepulciano de kroon: in de belangrijkste rode wijnen uit deze regio (Rosso Piceno en Rosso Conero) worden de twee variëteiten gemengd. In Apulië wordt montepulciano in tal van streekwijnen als vino da taglio gebruikt, d.w.z. dat een deel wordt toevoegt aan een basiswijn om bijvoorbeeld kleur, textuur of bewaarbaarheid te verbeteren. Dit is een traditionele praktijk die niet noodzakelijk iets afdoet aan de kwaliteit van een  wijn – soms integendeel, wat jammer genoeg wel een wijdverspreide opvatting is onder wijnliefhebbers.  

Sommige experts denken dat de specifieke kloon van sangiovese die in Montepulciano wordt geteeld –  prugnole gentile – een voorouder is van de wijndruif montepulciano. Het klinkt aannemelijk als etymologische verklaring, bovendien leunt Vino Nobile van de tientallen sangiovese-gebaseerde wijnen het dichtst aan bij wijnen van de montepulcianodruif. Dankzij het moderne DNA-onderzoek, weten we dat dit niet klopt.

Voor 1900 had eenzelfde druif talloze lokale dialectnamen, die bovendien vaak incorrect werden gebruikt. Dat één van de benamingen gemeengoed wordt, is eerder een contingentie, dan een logisch proces. Misschien moeten we dus niet te veel zoeken achter de verwarrende naam van de druif.

In elk geval leerde genetisch onderzoek ons dat montepulciano is ontstaan in de Abruzzen, meer bepaald de Val Peligna. Dit is een door bergketens omgeven hoogvlakte in het hart van de regio met veel klei in de bodem. Ook vandaag nog worden de beste montepulciano’s op gelijkaardige terroirs in de buurt geteeld.

Karakteristieken

Om goede montepulciano te kunnen oogsten, is een lang groeiseizoen vereist. Zo niet, dan geven de pitjes een bittere smaak aan de wijn. Daarom verkiest de druif de nabijheid van de zee waardoor de temperaturen niet te hoog oplopen, of bergachtige zones zodat de koele nachten het rijpingsproces onderbreken. Ook in warmere oogstjaren heeft wijn van montepulciano een bovengemiddelde zuurtegraad, typisch voor wijn uit centraal-Italië waar de lokale keuken dit vereist. In combinatie met het hoge gehalte aan polyfenolen (zowel kleurstoffen als looizuren) geeft dit veel bewaarpotentieel aan de wijn.

In de jaren negentig werd het gebruikelijk om montepulciano in barriques te rijpen, wat geconcentreerde en zoetige wijnen oplevert. Gelukkig keren de laatste jaren heel wat producenten terug naar de meer traditionele cementen vaten of foeders.Het duurt dan wel wat langer voor de wijnen een mooi geurboeket hebben gevormd, maar ze smaken wel puurder, zonder die afgezaagde vanille en rooktoets in de mond. De beste wijnen intrigeren met sappige fruitsmaken, aroma’s van humus en leder en een mineralige afdronk.

Montepulciano is niet enkel geschikt om bewaarwijnen van te maken. Ze ligt ook aan de basis van wellicht de beste vino rosa van Italië en misschien de wereld: Cerasuolo d’Abruzzo (wijnmaker Cataldi Madonna verbiedt ons het woord rosé te gebruiken, wegens denigrerend). Cerasuolo d’Abruzzo wordt uitsluitend van montepulcianodruiven gemaakt waarbij de schil slechts kort in het sap weekt. De verleidelijke aroma’s van bosaarbeien en amandelen, een verfrissende,  maar volle dronk en lange nasmaak maken Cerasuolo een rosa die zonder enige schroom tijdens de zondagse lunch kan worden geopend.    

Toch heeft montepulciano niet de naam van een nobele druivensoort te zijn. Zonder een selectie van druiventrossen tijdens het seizoen geeft de variëteit een grote opbrengst per hectare. Omdat in de Abruzzen ook uitgestrekt terreinen en goedkope arbeidskrachten te vinden zijn, is Montepulciano d’Abruzzo in bijna elke supermarkt te vinden. Helaas, want een jonge rode wijn is zowat het enige oninteressante wat van de druif kan gemaakt worden.

Food pairing

Gezien de uiteenlopende stijlen die montepulciano kan voortbrengen is het onmogelijk specifieke gerechten op te noemen die er geweldig mee combineren. Eerder passen bepaalde stijlen bij bepaalde seizoenen. Drink Cerasuolo in de zomer, wijnen die meerdere jaren in hout gelagerd zijn in het putje van de winter, en wijnen die circa één jaar in grote eikenhouten vaten of cement zijn gerijpt heel het jaar. De goedkope Montepulciano d’Abruzzo uit de supermarkt, drinkt u best… niet.

De missie van Decanto is meer te laten genieten van betere Italiaanse wijnen. Daarom delen we graag onze expertise en passie. Wil u niet alleen lezen, maar ook proeven? Bestel dan wijnen in onze webwinkel via onderstaande knop. 

Naar webwinkel