Home > Alle wijnen > Wijndomeinen >

Antichi Vigneti di Cantalupo

Ghemme, Alto Piemonte

Het staat buiten kijf dat nebbiolo een van de nobelste druivensoorten ter wereld is. Weinig druiven kunnen terroir zo goed vertalen naar een wijn. Nebbiolo is het bekendst als de enige soort die kan gebruikt worden ter productie van twee van Italië ‘s meest gevierde wijnen: barolo en barbaresco. Deze zijn afkomstig van de heuvels rondom de twee gelijknamige dorpjes in de streek van de Langhe, en het is dus niet dwaas aan te nemen dat hier het heimat van de druif ligt. Toch zijn ampelografen (onderzoekers van druivensoorten) daar niet zo zeker van. Ze wijzen daarvoor naar Alto Piemonte, een wijnstreek in het noorden van Piemonte, waar nebbiolo eveneens de belangrijkste druivensoort is.

“Cantalupo is one of Italy’s most underrated wine estates: I urge readers to try their many outstanding Ghemme wines.” – Antonio Galloni

Alto Piemonte is in feite een onofficiële benaming voor een verzameling van wijndorpen gelegen in de vallei van de Sesia die loopt van het Alpenmassief van de Monte Rosa naar de Po-vlakte: Ghemme, Gattinara, Lessona, Boca, Bramaterra, Sizzano en Fara. In totaal staan in Alto Piemonte slechts 600 hectaren beplant met wijnstokken (ter vergelijking, in Barolo zo’n 2000 en in Barbaresco 750). Maar een blik op het verleden biedt een ander perspectief. In de 16e eeuw besloeg het wijngaardareaal in Alto Piemonte maar liefst 40 000 hectaren. En in de 19e eeuw genoten de nebbiolo gebaseerde wijnen uit Alto Piemonte meer aanzien dan barolo of barbaresco.

Rond de eeuwwisseling belandde de wijnstreek echter in een diepe economische crisis. De druifluisplaag (phylloxera) en een zware voorjaarsvorst in 1905 verwoestten het gros van de wijngaarden. Heel wat wijnboeren verruilden hun werk in de wijngaarden voor meer bestaanszekerheid als arbeider in de ontluikende industrie van de Piemontese steden. Alto Piemonte belandde zo in een obscure uithoek van de Italiaanse wijnwereld.

Hoewel de gloriedagen van weleer nog veraf zijn, kent Alto Piemonte het laatste decennium wel een renaissance. Daarvoor zijn verschillende redenen. De globalisering van de wijnmarkt en de daarmee gepaarde explosieve prijsstijging van barolo en barbaresco, noopt nebbiololiefhebbers naar alternatieven te zoeken. Daarnaast profiteert de regio van de klimaatverandering: zeker in koudere jaren waren de wijnen vaak wat stroef, terwijl ze nu een rijkere textuur hebben zonder hun typische spankracht te verliezen. Maar de belangrijkste reden voor de heropleving is simpeler. Menig wijnliefhebber ontdekt hoe aangrijpend precies en harmonieus de wijnen uit Alto Piemonte kunnen zijn.

Alberto Arlunno is een wijnmaker met bredere interesses dan enkel het technische aspect van wijn maken. Hij staat bekend om zijn encyclopedische kennis over de wijnbouwgeschiedenis, tradities en geologie van Ghemme. Luisteren hoe Alberto hierover met passie vertelt, helpt om de geraffineerde stijl van zijn wijnen te begrijpen: ‘Ghemme is een van de interessantste plaatsen ter wereld op vlak van geologie (UNESCO erkende de zone als Global Geopark). Sinds miljoenen jaren botsen hier de Afrikaanse en Euraziatische plaat. De ondergrond van de wijngaarden bevat allerlei stollingsgesteenten zoals graniet, serpentijn en pyroxieten die uit diepere lagen van de aardkorst komen. De complexe bodemsamenstelling ligt aan de basis van de fijnheid en elegantie van nebbiolo uit Ghemme.’

“Het doel is steeds het terroir te laten spreken in de wijn.”

Alberto werkt in de wijngaarden en kelder volgens de Bourgonische methode, en daar is een belangrijke reden voor: ‘In de Middeleeuwen was hier een klooster dat tot de Orde van Cluny behoorde. Ze werd bestuurt door Bourgondische monniken uit Cluny die hun kennis over wijnproductie meebrachten. Zij startten met een opdeling van het terroir, een beheer van elke wijngaard op maat en een afzonderlijke vinificatie naargelang de kwaliteiten van de geoogste druiven per perceel. Dit passen we bij Cantalupo nog steeds toe. Later assembleren we de vaten tot een harmonische wijn of worden ze apart gebotteld als cru. Het doel is steeds het terroir te laten spreken in de wijn.’

Dit zijn traditionele nebbiolowijnen van wereldklasse!