Pantha rhei, ook
in de Dolomieten

Soil is not surface, but flesh.
— Thomas Niedermayr

In de wereld van ambachtelijke wijnbouw is het verleidelijk om achteruit te kijken. Wijnmakers bouwen voort op het werk van hun voorouders. Tradities zijn geen toeval, maar het resultaat van generaties experimenteren — bewust of niet — en behouden wat werkt. Zo ontstond langzaam de symbiose tussen druivensoort, lokale gastronomische cultuur en terroir. 

Maar betekent dat dat we stil moeten blijven staan? Zeker niet. Panta rhei — alles stroomt. Zelfs iets ogenschijnlijk onveranderlijks als terroir verandert, bijvoorbeeld door de invloed van het klimaat.

In Zuid-Tirool kijkt de jonge wijnmaker Thomas Niedermayr naar de toekomst. Radicaal, maar met gevoel. Hij erfde Hof Gandberg van zijn vader Rudi, die het domein meer dan dertig jaar geleden begon met een natuurlijke, holistische visie. Hij plantte PIWI-druivenrassen — Pilzwiderstandsfähige Reben — kruisingen tussen Europese en schimmelresistente soorten. Voor de teelt van deze druiven zijn geen chemische middelen nodig, zelfs geen koper of zwavel, wat in de natuurlijke wijnbouw vaak wel gebruikelijk is.

Hof Gandberg is vandaag veel meer dan een wijndomein. Hier groeien ook groenten, granen en fruit. Kippen en eenden scharrelen tussen de rijen druivelaars. Het domein is een levend ecosysteem, waar de natuur niet wordt uitgeput, maar in haar volle waarde gerespecteerd.

In de kelder gaat diezelfde visie verder. Thomas werkt uitsluitend met spontane fermentatie. Hij voegt niets toe en neemt niets weg. De wijn volgt de druif — niet andersom.

Op het domein ontstaan ook nieuwe druivenrassen. PIWI’s worden handmatig gekruist, de zaden geplant, en na vijf tot zeven jaar beoordeeld op karakter en resistentie. Welke druiven passen het beste op deze plek? Zo geeft Thomas terroir mee vorm naar de toekomst.

Naast de druiven speelt ook de ligging in Eppan nabij de Dolomieten een belangrijke rol in de wijnen: de wijngaarden liggen op zo’n 500 meter hoogte en worden beïnvloed door de nabijgelegen Gandberg en de “Eislöcher” — spleten in het porfiergesteente waaruit zelfs op hete zomerdagen dagen ijskoude lucht stroomt. Dit natuurlijke koelingssysteem, waarbij lucht via een windpijpeffect tussen de rotsen wordt afgekoeld, creëert een koel microklimaat.

De wijnen zijn onwaarschijnlijk uniek, met intense aroma’s van bloemen, boomgaardfruit, citrus en tropisch fruit. De smaak blijft echter opvallend licht, met lage alcoholpercentages, levendige zuren, mooie grip dankzij de tannine van schilmaceraties en een minerale afdronk.

De wijnwereld heeft mensen als Thomas nodig. En liefhebbers die zijn wijnen durven te proeven.

Karel Megens