I Luoghi

I Luoghi is een klein wijndomein aan de Toscaanse kust, gelegen tussen Bolgheri en Castagneto Carducci. Het landschap is hier adembenemend: vanaf de heuvels strekt het uitzicht zich uit tot aan de zee, waardoor het panorama wordt beheerst door een overvloed aan levendige kleuren. De wijnbouw in Bolgheri brak door aan het einde van de jaren tachtig, nadat het bordeaux-model van wijn maken was overgewaaid naar Toscane. Het internationale succes van iconische wijnen zoals Sassicaia van Tenuta San Guido en Ornellaia van Frescobaldi trok een golf van investeringen aan van de grootste namen in de Italiaanse wijnindustrie. Wat eens een divers landbouwgebied was, transformeerde in snel tempo tot een wijngebied met monocultuur.

Maar zoals eerder vermeld, is I Luoghi een klein wijndomein. Het is het levenswerk van het minzame koppel Paola De Fusco en Stefano Granata. “We wonen hier om te leven, niet alleen om wijn te maken,” zegt Stefano. Hij is een bedachtzame man wiens woorden altijd een zeker gewicht dragen door de zorgvuldigheid waarmee hij ze kiest. “We hebben steeds ons eigen pad willen kiezen” vervolgt hij. Hun avontuur in de wijnbouw begon in het begin van de jaren 2000 met de heraanplanting van ongeveer 3 hectare verwaarloosde wijngaard van de gepensioneerde grootouders van Paola. Het waren de jaren waarin de populariteit van de bolgheriwijnen hun hoogtepunt bereikte. Het gangbare wijnmaakmodel streefde naar extreme smaakconcentratie, verkregen via gestandaardiseerde vinificatieprotocollen. “Maar we hebben nooit een vastomlijnd concept van een wijn gehad,” zegt Paola, ogenschijnlijk terughoudend maar gepassioneerd zodra het gesprek dieper gaat dan oppervlakkige praatjes. “Wat we wel in gedachten hadden, was een concept van een wijngaard. Voordat we in Bolgheri arriveerden, reisden we door Italië en Frankrijk op zoek naar de mooiste, natuurlijke wijngaarden om te begrijpen en te leren.” In hun woonkamer staat een wijnstok van misschien wel honderd jaar oud, afkomstig van Chateau Rayas.

In de wijngaarden van I Luoghi draait alles om details, om aandacht voor elke individuele plant en de relatie met de bodem. “Vanaf het begin zijn we tegen de stroom in gegaan,” vervolgt Stefano, “Onze focus lag niet op de wijnkelder maar op de wijngaard. We verbeterden de bodemkwaliteit en besteedden veel aandacht aan de stamverdikking van de wijnranken. In warme zones zoals hier is dit essentieel om een evenwicht te garanderen tussen het gebladerte en de trossen. Ik geloof dat een wijn het algemene welzijn van een wijngaard weerspiegelt.”

Bodem is een belangrijk onderwerp in kwaliteitswijnbouw, maar nog te weinig bestudeerd in Italië. Hoewel Bolgheri op het eerste gezicht een uniform terroir lijkt te hebben, varieert de bodemstructuur aanzienlijk langs de weg die Castagneto Carducci en Bolgheri verbindt. Deze parallelweg van de Via Aurelia doorkruist het wijngebied. Ten oosten is er een stenige kalkbodem, terwijl ten westen zandgrond met kalksteenformaties te vinden is. Het is hier dat de wijngaarden van I Luoghi zijn aangeplant. In tegenstelling tot de meeste wijndomeinen in de regio, hebben Stefano en Paola vooreerst de bodem en het microklimaat nauwkeurig onderzocht, zonder blindelings de dominante aanpak te volgen.

Met de oogst van 2006 begon I Luoghi bekendheid te krijgen. Campo al Fico, de eerste wijn van het domein, werd vaak vergeleken met Sassicaia. En deze vergelijking stoort Stefano niet: “We zijn steeds geïnspireerd geweest door hoe Sassicaia aromatische intensiteit combineert met frisheid.” En dat is ook waarin de wijnen van I Luoghi zich onderscheiden van de vele rijke, maar logge wijnen uit Bolgheri: een natuurlijke expressiviteit gepaard met een verleidelijke drinkbaarheid.

Stefano en Paola werken volledig natuurlijk en ambachtelijk, wat een zeldzaamheid is in Bolgheri.”Onze gedetailleerde werkwijze is veeleisend, en we hebben altijd al het dagelijkse werk op het domein met z’n tweeën gedaan. In zekere zin onderscheidt het ons van naburige wijndomeinen. We zouden wel wat hulp kunnen gebruiken.” Dat is gemakkelijk te begrijpen wanneer je door de betoverend mooie wijngaarden loopt en de zorgvuldig gesnoeide, laagstammige wijnstokken ziet; individuen die aan het einde van hun leven misschien wel als inspiratie kunnen dienen voor een volgende generatie wijnmakers.